Làn da trẻ em vốn non nớt và nhạy cảm, dễ dàng bị tổn thương bởi các yếu tố bên trong và môi trường bên ngoài, dẫn đến nhiều bệnh lý da liễu phổ biến. Việc nhận diện đúng các dấu hiệu, hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng biện pháp phòng ngừa khoa học là chìa khóa giúp phụ huynh bảo vệ sức khỏe da cho con.
Các nhóm bệnh da liễu phổ biến theo độ tuổi
Ở trẻ nhỏ và sơ sinh, trẻ thường mắc các bệnh như viêm da tã lót (hăm tã), viêm da cơ địa (chàm sữa), viêm da tiết bã hoặc rôm sảy. Khi trẻ lớn hơn, đi học, các bệnh lý thường gặp lại xuất hiện do sự lây lan trong môi trường cộng đồng và nhà trẻ, ví dụ như các bệnh da do vi khuẩn như chốc, nhọt, viêm nang lông, bệnh do virus như tay chân miệng, herpes, u mềm lây, hoặc bệnh do ký sinh trùng như ghẻ, nấm. Đến tuổi dậy thì, do sự thay đổi của hormone, một số nhóm bệnh phổ biến là trứng cá, rạn da hoặc viêm nang lông.
Về dấu hiệu nhận biết, biểu hiện lâm sàng của tổn thương da rất đa dạng. Một số bệnh, phụ huynh có thể nhận biết ngay. Ví dụ, trong viêm da cơ địa hay chàm sữa, tổn thương đặc trưng là những rát đỏ, vùng da khô, bong vảy, và có thể có biểu hiện chợt rỉ dịch ở hai má, cằm, kẽ cổ (ở trẻ nhỏ) hoặc các nếp gấp (ở trẻ lớn hơn). Đối với hăm tã, biểu hiện là những rát đỏ hoặc sần đỏ ở vùng da đóng bỉm. Rôm sảy có thể là các mụn nước hoặc sần đỏ (nhẹ), hoặc sẩn mủ (nặng) ở đầu, mặt, cổ. Tuy nhiên, có những bệnh lý da liễu khác cần phải đến cơ sở y tế để được các bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán chính xác.
Ảnh minh họa
Nguyên nhân gây bệnh
Các bệnh da liễu thường do nhiều yếu tố phối hợp, bao gồm nguyên nhân từ cơ thể em bé và yếu tố môi trường bên ngoài. Về phía cơ thể, cấu trúc da trẻ sơ sinh còn mỏng manh, dễ khô, dễ mất nước, dễ bị tác động bởi môi trường, dẫn đến các bệnh như viêm da tiếp xúc hay viêm da cơ địa. Khi trẻ lớn hơn, đến tuổi dậy thì, cấu trúc da lại chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của hormone, gây ra trứng cá hay viêm nang lông.
Ngoài ra, còn có các yếu tố tác động của môi trường bên ngoài. Đầu tiên là yếu tố vi sinh vật, gây ra các bệnh do vi khuẩn (chốc, nhọt), do virus (herpes, tay chân miệng, u mềm lây) hay do ký sinh trùng/nấm (ghẻ, nấm). Thứ hai là thời tiết, khí hậu: điều kiện nóng ẩm dễ gây viêm nang lông, hăm tã, rôm sảy, trong khi thời tiết hanh khô lại làm nặng thêm bệnh viêm da cơ địa. Cuối cùng, việc chăm sóc trẻ không đúng cách cũng là yếu tố góp phần làm khởi phát hoặc khiến bệnh nặng hơn. Phụ huynh không nên tự ý đắp các thuốc lá, thuốc nam không rõ nguồn gốc, hoặc dùng các thuốc không đúng chỉ định của bác sĩ.
Làm gì để phòng ngừa?
Các bậc phụ huynh nên theo dõi sát các dấu hiệu tổn thương da và dấu hiệu toàn thân của trẻ. Nên đưa trẻ đến khám tại cơ sở y tế nếu tổn thương da lan rộng, ban đỏ nhiều, có biểu hiện nhiễm khuẩn như mụn mủ, phỏng nước, chợt rỉ dịch, hoặc khi trẻ có triệu chứng toàn thân như ngứa nhiều, kích thích, quấy khóc, bú kém, sốt, hoặc khi các phương pháp điều trị tại nhà không đỡ.
Để phòng ngừa các bệnh da liễu, có một số nguyên tắc chung cần chú ý. Phụ huynh nên lựa chọn chất liệu quần áo cotton mềm, thoáng, không ủ kỹ quá để tránh rôm sảy hoặc hăm tã, đồng thời chọn các sản phẩm chăm sóc da, sữa tắm, kem bôi phù hợp với pH da của trẻ. Việc vệ sinh môi trường sống và vệ sinh cá nhân cho trẻ cũng rất quan trọng, ví dụ như cắt móng tay thường xuyên, hạn chế trẻ tiếp xúc với côn trùng, và tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần. Đặc biệt, khi da trẻ có tổn thương, phụ huynh tuyệt đối không tự ý chích rạch, cậy, nặn hoặc đắp các loại thuốc lá, thuốc nam không rõ nguồn gốc lên tổn thương da để tránh biến chứng. Cuối cùng, cần bổ sung dinh dưỡng đầy đủ và không tự ý kiêng khem đồ ăn (trừ trường hợp trẻ có cơ địa dị ứng đặc biệt).
