Những câu nói nhẹ nhàng để nuôi dưỡng tính tự giác, xây dựng mối quan hệ bố mẹ và con cái hòa thuận hơn.
Nhiều bậc bố mẹ từng rơi vào thế “tiến thoái lưỡng nan” khi nuôi con: thấy con lười biếng, phớt lờ quy tắc, lập tức nổi giận và phản đối gay gắt. Nhưng kết quả thường là tiếng khóc, sự chống đối và khoảng cách ngày càng lớn giữa bố mẹ và con cái.
Thực tế, việc dạy con không nhất thiết phải bắt đầu từ đối đầu. Khi biết cách giao tiếp nhẹ nhàng và đúng phương pháp, bố mẹ hoàn toàn có thể giúp con hình thành tính tự giác, đồng thời xây dựng mối quan hệ gia đình ấm áp, gắn kết. Theo đó, có 7 kỹ thuật giao tiếp nhẹ nhàng, đơn giản nhưng hiệu quả.
"Con yêu, chúng ta xem tiếp theo mình cần làm gì nhé?"
Trẻ nhỏ thường chưa có khái niệm rõ ràng về thời gian và cũng chưa biết cách sắp xếp công việc một cách khoa học, nên việc xao nhãng, bừa bộn là điều rất thường gặp. Khi thấy con mải chơi mà quên mất việc cần làm, bố mẹ đừng vội trách mắng hay gây áp lực. Thay vào đó, hãy dùng những lời nhắc nhở dịu dàng để dẫn dắt con quay lại nhiệm vụ.
Chẳng hạn, khi con đang say sưa với đồ chơi mà chưa làm bài tập, mẹ có thể mỉm cười và nhẹ nhàng nói: “Con ơi, mình cùng xem việc cần làm trước nhé. Con hoàn thành bài tập xong thì sẽ có nhiều thời gian chơi thoải mái hơn.” Cách nói này giúp trẻ cảm thấy được tôn trọng, dễ hợp tác và chủ động hơn trong việc hoàn thành trách nhiệm của mình.
"Con có muốn thử tự làm việc này không? Bố mẹ tin là con làm được!"
Mỗi đứa trẻ đều mang trong mình khát khao được tự lập và được người lớn tin tưởng. Vì vậy, khi con gặp những khó khăn nhỏ trong sinh hoạt hàng ngày, bố mẹ đừng vội can thiệp hay làm thay. Một lời khích lệ đúng lúc sẽ mở ra cho con cơ hội rèn luyện bản lĩnh.
Chẳng hạn, khi con loay hoay cài cúc áo, mẹ có thể nhẹ nhàng nói: “Con thử tự làm xem sao nhé, bố mẹ tin con làm được.” Chính sự tin tưởng sẽ tiếp thêm cho con dũng khí, mạnh dạn thử sức, kiên trì vượt qua khó khăn và từng bước hình thành thói quen tự giải quyết vấn đề, từ đó trở nên tự tin và kỷ luật hơn.
"Bố mẹ hiểu cảm giác của con lúc này, nhưng..."
Trẻ nhỏ thường có cảm xúc thất thường, dễ khóc lóc hay cáu giận khi mọi việc không diễn ra như mong muốn. Khi con mất kiểm soát, điều quan trọng nhất không phải là giảng giải đúng – sai ngay, mà đón nhận cảm xúc của con trước tiên. Bởi khi cảm xúc chưa được xoa dịu, mọi lời khuyên đều trở nên vô nghĩa.
Ví dụ, khi con khóc vì món đồ chơi yêu thích bị hỏng, bố mẹ có thể ngồi xuống ngang tầm mắt, nhẹ nhàng ôm và nói: “Bố mẹ hiểu là con đang rất buồn vì món đồ chơi bị hỏng. Điều đó thật khó chịu, đúng không?” Khi con cảm thấy mình được thấu hiểu, bố mẹ mới tiếp tục dẫn dắt: “Giờ mình cùng xem có sửa được không nhé, hoặc mình tìm một trò chơi khác vui không kém.”
Khi được công nhận cảm xúc trước, trẻ sẽ dễ mở lòng, bình tĩnh và sẵn sàng hợp tác cùng bố mẹ để tìm cách giải quyết vấn đề một cách tích cực.
"Chúng ta hãy cùng nhau đặt ra một quy tắc và mọi người phải tuân theo, được không?"
Quy tắc là nền tảng giúp trẻ hình thành tính kỷ luật, nhưng nếu được áp đặt một chiều, trẻ dễ chống đối. Khi bố mẹ mời con cùng tham gia xây dựng quy tắc, trẻ sẽ cảm thấy mình được tôn trọng, có tiếng nói và vì thế cũng có trách nhiệm tuân thủ hơn.
Ví dụ, thay vì ra lệnh: “Con phải đi ngủ lúc 9 giờ!”, bố mẹ có thể nhẹ nhàng trao đổi: “Bố mẹ muốn cả nhà mình cùng ngủ sớm để khỏe mạnh. Chúng ta thống nhất 9 giờ tối đi ngủ, 7 giờ sáng thức dậy. Con thấy giờ này có phù hợp không?”
Khi được tham gia vào quá trình thỏa thuận, trẻ không còn cảm giác bị ép buộc mà chủ động hợp tác, từ đó hình thành kỷ luật một cách tự nhiên và bền vững hơn.
"Mẹ biết việc này hơi khó, nhưng chúng ta có thể từ từ thực hiện"
Trên hành trình trưởng thành, trẻ sẽ không ít lần vấp phải khó khăn và muốn bỏ cuộc. Khi ấy, điều trẻ cần nhất không phải lời trách mắng, mà là sự đồng hành và động viên đúng lúc từ bố mẹ. Thay vì thúc ép, bố mẹ hãy ở bên khích lệ con từng bước nhỏ.
Ví dụ, khi trẻ bị ngã lúc tập đi xe đạp và bắt đầu chán nản, bố mẹ có thể nhẹ nhàng nói: “Mẹ biết việc này không dễ, nhưng chúng ta có thể luyện từng chút một. Mỗi lần ngã là một lần con học thêm cách giữ thăng bằng. Chỉ cần con không bỏ cuộc, chắc chắn sẽ làm được.”
Khi cảm nhận được sự thấu hiểu và tin tưởng, trẻ sẽ có thêm dũng khí để tiếp tục cố gắng, từ đó hình thành dần tính kiên trì, bản lĩnh và tinh thần tự giác trong cuộc sống.
"Những gì con chọn làm sẽ quyết định kết quả"
Hãy giúp trẻ hiểu rằng mỗi lựa chọn đều đi kèm hệ quả là cách quan trọng để hình thành ý thức trách nhiệm và tính tự giác. Thay vì ép buộc, bố mẹ hãy trao cho con quyền được lựa chọn và chịu trách nhiệm với quyết định của mình.
Chẳng hạn, khi trẻ không muốn làm bài tập mà đòi xem TV, bố mẹ có thể nhẹ nhàng nói: “Con có quyền chọn. Nếu con làm xong bài tập trước, ẽ được xem TV thoải mái. Còn nếu con xem TV trước mà bỏ bài tập, ngày mai có thể gặp rắc rối với thầy cô.”
Khi được tự cân nhắc giữa lợi và hại, trẻ sẽ dần học cách tư duy có trách nhiệm, biết chọn điều đúng đắn thay vì làm theo cảm xúc nhất thời.
"Bố mẹ yêu con, dù có việc gì, bố mẹ vẫn luôn yêu con"
Tình yêu thương vô điều kiện là nền móng vững chắc nhất của mối quan hệ bố mẹ và con cái. Khi trẻ hiểu rằng dù mình vấp ngã, mắc lỗi hay chưa hoàn hảo, bố mẹ vẫn luôn yêu thương, trẻ sẽ cảm thấy an toàn, được chở che và tự tin hơn vào chính mình.
Trong những lúc con thất bại hoặc gặp khó khăn, sự dịu dàng và bao dung từ bố mẹ là nguồn sức mạnh giúp con đủ can đảm đối diện, sửa sai và trưởng thành.
Nuôi dạy con là hành trình dài của tình yêu, sự kiên nhẫn và trí tuệ. Khi bố mẹ chọn lời nói nhẹ nhàng thay vì quát mắng, giúp con hình thành tính tự giác, nuôi dưỡng một mối quan hệ gia đình ấm áp, tin cậy và gắn bó. Chỉ cần thay đổi cách nói, bố mẹ sẽ bất ngờ nhận ra: con hợp tác hơn, chủ động hơn và hạnh phúc hơn mỗi ngày.
