Trong số các dòng bonsai được ưa chuộng trên thị trường hiện nay, thị bonsai nổi bật nhờ quả có hương thơm đặc trưng, dáng cổ thụ đẹp mắt và giá trị phong thủy, thẩm mỹ cao.
Những năm gần đây, bên cạnh thú chơi các dòng bonsai cổ truyền thống như sanh, si, tùng, la hán…, thị trường còn rộ lên xu hướng mới: bonsai từ cây ăn quả. Những tác phẩm này không chỉ mang dáng thế đẹp mắt, giàu tính nghệ thuật mà còn cho quả sai trĩu mỗi độ vào mùa, tạo nên vẻ sinh động và độc đáo mà bonsai cổ khó có được. Chính sự kết hợp giữa vẻ đẹp bonsai và giá trị thực của cây ăn trái đã khiến dòng bonsai này nhanh chóng được săn đón. Trong số đó phải kể tới cây thị bonsai.
Cây thị cho quả đẹp mắt và toả mùi thơm nức mũi
Cây thị có tên khoa học Diospyros decandra, là một trong những loài cây ăn quả quen thuộc của vùng nhiệt đới, đặc biệt phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng ở Việt Nam. Đây là loài cây gắn bó lâu đời với người dân ở các miền quê, vừa được trồng để lấy bóng mát, vừa để thưởng thức hương thơm đặc trưng của quả chín.
Thị thuộc nhóm cây thân gỗ lâu năm, nổi tiếng với tuổi thọ rất cao, có thể sống vài trăm năm và thậm chí tới cả ngàn năm đối với những cây cổ thụ. Thân cây không quá lớn, cây trưởng thành thường cao khoảng 5–6 m; riêng những cây lâu năm có thể đạt đến 20 m. Vỏ cây màu nâu đậm, sần sùi và xù xì theo thời gian, tạo nét cổ kính đặc trưng.
Lá thị có dạng thuôn dài, bề mặt phủ lớp lông mịn, màu xanh đậm và mọc so le hai bên cành. Mặt trên của lá có sắc xanh bóng hơn mặt dưới, trong khi các gân lá nổi rõ và đối xứng, tạo vẻ khỏe khoắn cho tổng thể tán cây.
Những gốc thị cổ có tuổi đời lâu năm có giá tiền tỷ
Cuối mùa hè, những quả thị non xanh bắt đầu xuất hiện, và đến mùa thu sẽ chuyển dần sang màu vàng óng, căng mọng và tỏa hương thơm đặc trưng. Quả thị thường tròn, nhưng giống thị sáp có dáng hơi dẹt. Bên trong mỗi quả có 6 hoặc 8 múi. Quả thị giờ đây là đặc sản được người thành phố săn lùng mỗi khi đến mùa.
Nổi bật nhất trong giới chơi thị bonsai hiện nay phải kể đến tác phẩm của anh Tùng (Hưng Yên), đó là một cây thị cổ có dáng thế hiếm gặp. Anh cho biết đã mua cây thị này cách đây 4 năm với giá gần 1 tỷ đồng. Cây hoàn toàn thiên tạo, chân – rễ nổi đẹp, bệ gốc già nua thể hiện dấu ấn thời gian hơn 100 năm.
Gốc thị bonsai vừa được anh Tùng cắt tỉa lá và tạo tác lại
Đến khoảng tháng 4–5 âm lịch, cây bắt đầu nở hoa và đậu quả. Quả thị trên cây có kích thước vừa vặn, tròn hơi dẹt, không quá to nhưng lại tỏa mùi thơm đặc biệt. Điểm khiến giới chơi cây thích thú là tán và cành phân bổ rất cân đối, tạo thành thế huyền mềm mại, trông như hình dáng một chiếc thuyền đang được úp ngược.
Cây hoàn toàn thiên tạo, chân – rễ nổi đẹp, bệ gốc già nua
Sau 4 năm chăm sóc, chỉnh sửa dáng thế và uốn nắn từng đường nét, hiện anh Tùng định giá cây ở mức 3 tỷ đồng nhưng vẫn chưa có ý định bán. Theo anh, đây là cây thị bonsai độc nhất vô nhị, trên thị trường gần như không thể tìm được cây thứ hai có dáng đẹp và thần thái cổ kính như vậy.
Anh Hội (ở Quảng Ninh) cũng sở hữu gốc thị cổ thụ hơn 400 năm tuổi. Gốc cây cực lớn, phải bốn người dang tay ôm mới xuể, thân xù xì cổ kính nhưng cây vẫn xanh tốt. Khi đưa về, cây chưa mang dáng dấp bonsai. Nhờ kinh nghiệm lâu năm, anh Hội dần tạo tay cành, định hình thế để cây mang tính thẩm mỹ cao hơn. Cây cao khoảng 3,5 m, tán rộng 5 m nên anh phải đặt trong chiếc chậu rất lớn để tiện chăm sóc.
Cây thị khủng ở Quảng Ninh
Sau thời gian chăm dưỡng, dù cây vẫn trong quá trình hoàn thiện, một vị khách người Nhật đã quyết định mua với giá 400 triệu đồng để trưng bày trong khuôn viên công ty. Theo anh Hội, mức giá này còn “khá mềm” vì khi cây được tạo tác hoàn chỉnh, giá trị sẽ tăng lên rất nhiều và thậm chí có thể đem đi dự thi.
Dạo một vòng quanh chợ mạng và các diễn đàn cây cảnh, nhiều địa chỉ bán thị bonsai với dáng thế khác nhau, giá dao động từ vài trăm đến vài triệu đồng. Thị bonsai phù hợp để trang trí sân vườn hay ban công để làm đẹp cảnh quan.
Người bán chia sẻ cách chăm sóc cây thị nhìn chung khá đơn giản, phù hợp cả với người ít kinh nghiệm. Đây là loài cây khỏe, chịu hạn tốt và ít sâu bệnh. Ngay cả khi trồng trong chậu, cây thị cũng không đòi hỏi chăm sóc cầu kỳ; điều quan trọng nhất là duy trì lượng nước ổn định để cây phát triển tán và nuôi quả.
Bonsai thị dễ chăm, vừa đẹp vừa cho quả lúc lỉu nên được ưa chuộng
Chỉ cần tưới nước đều đặn, đảm bảo đất luôn đủ ẩm, cây sẽ sinh trưởng tự nhiên. Đến đúng mùa, thị sẽ tự ra hoa, đậu quả mà không cần kích thích hay kỹ thuật đặc biệt. Chính sự dễ tính này khiến thị được nhiều người yêu thích, đặc biệt với những ai muốn trồng bonsai vừa đẹp vừa ít tốn công chăm sóc.
