Hơn 8 năm qua, anh Nguyễn Hoàng Nam và cộng sự trong nhóm Xanh Hà Nội đã miệt mài trồng, trao tặng hàng nghìn cây xanh cho các cơ quan, đơn vị, không gian công cộng tại nhiều quận, huyện ở Thủ đô. Không tuyên truyền rầm rộ, thậm chí khi được hỏi, Xanh Hà Nội luôn nói việc làm của mình rất nhỏ bé, nhưng thực sự, việc nhỏ bé ấy lại đang góp phần bảo vệ, phát triển “lá phổi xanh” cho Hà Nội mến yêu.
Mỗi cây được trồng là thêm màu xanh cho Hà Nội
Anh Nguyễn Hoàng Nam, sinh năm 1986, sáng lập nhóm Xanh Hà Nội là cựu du học sinh ngành kinh doanh tại Mỹ. Dù chỉ là “dân tay ngang” nhưng anh luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho vấn đề môi trường, trong đó có chất lượng không khí vì đó là yếu tố hàng đầu ảnh hưởng tới sức khỏe của con người. “Từ 20 năm trước, tại Mỹ, tôi đã đọc được một số bài báo khoa học cảnh báo về tình trạng ô nhiễm không khí ở một số thủ đô trên thế giới. Lúc đó, tôi đã nghĩ mình sẽ phải làm điều gì đó để bảo vệ môi trường Hà Nội”, anh Nam chia sẻ.
Vì thế sau khi về nước vào năm 2016, anh Nam đã đứng ra thành lập nhóm Xanh Hà Nội. Nhóm đã bắt tay trồng những cây gỗ cho bóng mát, cây ăn quả tại các quận nội thành như Ba Đình, Hoàng Mai... Ban đầu, kinh phí mua cây do anh Nam và các bạn bè, cộng sự tự nguyện quyên góp, từ vài trăm ngàn đồng tới vài triệu đồng/tháng. Trước tiên, nhóm sẽ khảo sát, liên hệ với các địa bàn có nhu cầu phát triển thêm cây xanh. Sau đó, khoảng 1, 2 tuần/lần, nhóm mua cây rồi cùng trồng cây tại địa điểm công cộng được chọn với sự đồng ý của chính quyền địa phương hoặc trồng trong khuôn viên trường học, trạm y tế... Từng loại cây đều được Xanh Hà Nội cẩn thận chọn lựa sao cho phù hợp trồng trong đô thị như sấu, hoa phượng, hoa ban, bàng... Quá trình trồng cũng được tiến hành cẩn thận, đúng quy cách để cây có tỷ lệ sống cao. Cây sau khi trồng được nhóm bàn giao lại cho địa phương tiếp tục chăm sóc, bảo vệ.
Không chỉ “tô màu xanh” tại các địa điểm công cộng, Xanh Hà Nội còn có sáng kiến tặng cây (thường là cây ăn quả như vú sữa, xoài, mít, khế...) cho các hộ dân ở các huyện ngoại thành, mỗi hộ từ 1, 2 cây để trồng cạnh nhà, cạnh đường, trong vườn. Bằng cách đó, nhóm đã thu hút cộng đồng cùng tham gia trồng cây và chính người dân sẽ được thụ hưởng lợi ích từ việc cây tạo bóng mát và cho trái ngọt.
Các bạn trẻ trong nhóm Xanh Hà Nội với mong muốn góp sức để Hà Nội thêm xanh.
Và sự vào cuộc của cộng đồng
Trong quá trình hoạt động, Xanh Hà Nội cho biết, nhóm rất vui mừng xúc động vì luôn nhận được sự hỗ trợ, đồng hành, hưởng ứng nhiệt tình của cộng đồng... Tất cả đều có chung tình yêu lớn với Hà Nội, mong muốn xây dựng Thủ đô Hà Nội thêm sáng, xanh, sạch, đẹp.
Tiến sĩ Nguyễn Vũ, thôn Thụy Lôi, xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh là người có vai trò kết nối với Xanh Hà Nội để triển khai hoạt động trồng cây tại địa phương phấn khởi cho biết: “Tính đến nay, Xanh Hà Nội đã có 3 đợt tặng cây cho chúng tôi”. Đầu năm 2020, Xanh Hà Nội lần đầu tiên hỗ trợ gần 100 cây xanh gồm phượng và sấu để trồng mới trên con đường liên thôn dài 400m ở xã Thụy Lâm. Ngoài ra, Xanh Hà Nội còn tặng hơn 100 cây ăn quả và cây bóng mát cho người dân trồng tại nhà. Vào tháng 9/2020, Xanh Hà Nội tiếp tục về xã Thụy Lâm tặng 510 cây xanh, gồm 219 cây mít, 41 khế ngọt, 67 cây xoài, 110 cây vú sữa, 73 cây sấu. Trong đó, 40 cây nhóm tặng cho thôn Đào Thục để trồng ở đường và khu truyền thống; 20 cây tặng thôn Mạnh Tân để trồng ở Đền Nghè, còn lại tặng các hộ gia đình trên địa bàn. Mỗi ngày, nhóm cử 6 tình nguyện viên về địa phương hỗ trợ người dân trồng cây. Về phía địa phương có các đồng chí Bí thư, Chủ tịch xã cùng với các đoàn viên Chi đoàn, người dân hai thôn Đào Thục, Mạnh Tân tham gia hoạt động trồng cây.
Tháng 2/2024, Xanh Hà Nội lần thứ 3 hỗ trợ xã Thụy Lâm kinh phí mua mới 170 cây gồm bàng lá nhỏ và lát hoa. Phía địa phương cũng “đối ứng” bằng cước vận chuyển, thuê máy đào đất, huy động nhân công, công người chăm cây... Trong đó, 106 cây bàng do UBND xã đứng ra chủ trì trồng ở tuyến đường nối 2 thôn Hà Lâm 1 và Hà Lâm 3; 44 cây do Đoàn Thanh niên xã đảm nhiệm trồng ở thôn Cổ Miếu; 10 cây trồng ở thôn khu 5 và thôn Đào Thục do các trưởng thôn chủ trì, người dân hưởng ứng...
Người dân cùng tham gia trồng cây ở Sóc Sơn.
Tại huyện Chương Mỹ, xã Thượng Vực cũng là một trong các xã được thụ hưởng cây xanh từ nhóm Xanh Hà Nội. Ông Nguyễn Văn Cường, Chủ tịch Hội Nông dân xã Thượng Vực nhớ lại: Năm 2022, sau khi nắm bắt được nhu cầu và khảo sát trực tiếp, thông qua Hội Nông dân của xã, Xanh Hà Nội đã trao tặng xã Thượng Vực kinh phí để mua mới trên 100 cây hoa ban, cao từ 2,5-5m, đường kính từ 3-5cm để trồng tại các địa điểm trên. Sau khi công trình hoàn thành, Hội Nông dân đã giao cho Chi hội Nông dân thôn An Thượng, thôn Đồng Luân và vận động bà con nhân dân nhất là những hộ dân dọc tuyến đường đảm nhiệm việc chăm sóc, tưới dưỡng, quản lý cây. Ngoài ra, Hội còn tiếp tục vận động xã hội hóa để trồng mới thêm một hàng cây phong linh đan xen với cây hoa ban của Xanh Hà Nội. Năm 2024 xã Thượng Vực tiếp tục nhận được sự hỗ trợ của Xanh Hà Nội để trồng mới hơn 100 cây hoa ban tại tuyến đường đồng liên xã Thượng Vực - Đồng Phú.
Còn tại huyện Sóc Sơn, chị Nguyễn Thị Bé, Chủ tịch Hội LHPN xã Tân Minh và đông đảo hội viên phụ nữ, người dân trên địa bàn luôn ghi nhận sự hỗ trợ ý nghĩa khi vào năm 2020, Xanh Hà Nội đã giúp phủ xanh con đường dài 600m từ thôn Xuân Dục về thôn Sơn Đoài, xã Tân Minh bằng 73 cây hoa ban và tặng 300 cây ăn quả cho các hội viên phụ nữ trồng tại vườn nhà.
Những trăn trở để Hà Nội thêm xanh
Hệ thống cây xanh đóng vai trò quan trọng trong đời sống con người, là “lá phổi xanh” giúp bảo vệ môi trường. Một đô thị hiện đại không thể thiếu nhà cao tầng, đường sá hiện đại nhưng một đô thị văn minh, mang tính phát triển bền vững cũng không thể thiếu vắng hệ thống cây xanh. Đặc biệt, với một đô thị lớn như Hà Nội, cây xanh lại càng có giá trị và quan trọng hơn bao giờ hết. Theo đánh giá của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc UNESCO, Hà Nội là một trong những Thủ đô có nhiều cây xanh nhất thế giới. Cây xanh đã góp phần tạo nên thương hiệu một Hà Nội thanh lịch, hài hòa với thiên nhiên.
Đánh giá cao vai trò của cây xanh, thời gian qua, thành phố Hà Nội luôn dành sự quan tâm rất lớn cho việc phát triển các không gian xanh. Tính từ năm 2016 đến năm 2020, Hà Nội đã trồng mới hơn 1,6 triệu cây xanh. Bước sang giai đoạn 2021-2025, UBND Thành phố cũng đã ban hành Kế hoạch 76/KH-UBND về việc tiếp tục trồng mới 500 nghìn cây xanh đô thị.
Rất đồng tình và luôn ủng hộ chủ trương này của Thành phố, tuy nhiên, người sáng lập Xanh Hà Nội Nguyễn Hoàng Nam vẫn có chút trăn trở khi Hà Nội, nhất là khu vực nội đô dường như đang ít dần quỹ đất để trồng mới cây xanh. Bên cạnh đó, theo anh Nam, Hà Nội có nhiều khu rừng nguyên sinh nhưng người dân ở xung quanh khu vực rừng vẫn chưa thực sự có được nguồn sinh kế bền vững từ rừng, dẫn tới sự quan tâm bảo vệ, sống dựa vào rừng và sống hết mình vì rừng chưa nhiều.
Vì vậy, anh Nam mong muốn Thành phố sẽ có thêm các chính sách, hoạt động để tuyên truyền, thu hút cộng đồng cùng tham gia trồng, bảo vệ cây; phát triển thêm quỹ đất để trồng cây; có thêm nhiều biện pháp bảo vệ rừng nguyên sinh... để từ đó chúng ta làm tốt hơn nữa việc gìn giữ, phát triển “lá phổi xanh” cho Thành phố.
