Trong những năm gần đây, mạng xã hội trở thành “sân chơi” lớn, nơi phụ nữ không chỉ chia sẻ cuộc sống, giao lưu bạn bè mà còn biến nó thành kênh khởi nghiệp đầy tiềm năng. Tuy nhiên, đằng sau những buổi livestream có hàng ngàn lượt xem, đằng sau những con số “doanh thu trăm triệu mỗi tháng”, vẫn còn đó không ít rủi ro. Nếu không cẩn trọng, chính mạng xã hội, nơi mở ra cơ hội lại có thể trở thành cái bẫy khiến phụ nữ chịu tổn thương cả tinh thần, tài chính và uy tín.
Mạng xã hội – “con dao hai lưỡi”
Với chiếc điện thoại thông minh, một vài vốn liếng ban đầu, rất nhiều chị em đã mở shop online, làm dịch vụ tư vấn, bán hàng thủ công, hay đơn giản là kinh doanh các sản phẩm nông sản sạch từ quê hương. Thành công đến nhanh, thu nhập hấp dẫn, sự chủ động về thời gian giúp phụ nữ càng thêm tự tin. Những câu chuyện đời thường, những chia sẻ về hành trình khởi nghiệp thậm chí còn giúp chị em xây dựng được cộng đồng khách hàng trung thành, nơi niềm tin và sự đồng cảm đóng vai trò then chốt.
Thế nhưng, “cầu nối” ấy cũng có thể trở thành “con dao hai lưỡi”. Khi tham gia quá nhiều vào đời sống ảo, nhiều phụ nữ vô tình để lộ thông tin cá nhân: số điện thoại, địa chỉ nhà, thói quen sinh hoạt của cả gia đình. Điều này không chỉ khiến họ có nguy cơ bị quấy rối, bị giả mạo để lừa đảo khách hàng, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn của bản thân và người thân.
Câu chuyện của chị L. ở Hà Nội là một ví dụ. Chị bán mỹ phẩm thiên nhiên trên mạng xã hội và đã gây dựng được uy tín trong cộng đồng khách hàng. Nhưng một ngày, chị bị khách phàn nàn vì nhận hàng kém chất lượng. Hóa ra, có kẻ đã sao chép toàn bộ hình ảnh, bài đăng của chị để lập tài khoản giả, bán hàng rởm và lừa khách chuyển khoản. Trong vài ngày, uy tín của chị lung lay, đơn hàng sụt giảm mạnh. Chị buộc phải đăng thông báo phân biệt trang thật - giả, liên hệ trực tiếp với khách để giải thích, đồng thời đăng ký xác minh tài khoản doanh nghiệp và in watermark lên toàn bộ ảnh sản phẩm. Vụ việc tốn nhiều công sức, tiền bạc, nhưng nhờ xử lý kịp thời, chị giữ được niềm tin của khách hàng trung thành. Bài học rút ra là: không bao giờ bỏ qua việc bảo mật hình ảnh, xây dựng kênh chính thức để khách đối chiếu, và phải chuẩn bị sẵn bằng chứng pháp lý nếu cần bảo vệ thương hiệu cá nhân.
Sự bùng nổ của công nghệ thông tin đã mở ra nhiều cơ hội cho phụ nữ làm kinh tế
Còn chị T. là chủ shop quần áo mẹ và bé ở TP.HCM. Chị lưu toàn bộ dữ liệu khách hàng vào file Excel trên máy tính cá nhân. Chẳng may nhân viên click vào email chứa mã độc, khiến dữ liệu bị đánh cắp và rao bán trên mạng. Nhiều khách sau đó nhận được cuộc gọi quấy rối, thậm chí bị đặt hàng giả. Một số người nghi ngờ chị đã bán thông tin, gây ra khủng hoảng niềm tin. Chị T. phải xin lỗi khách, thuê chuyên gia an ninh số khắc phục, và chuyển toàn bộ dữ liệu lên hệ thống quản lý có bảo mật, phân quyền rõ ràng. Từ đó, chị còn phải thay đổi thói quen livestream: không quay tại nhà riêng, che mờ các chi tiết dễ lộ địa chỉ. Trải nghiệm ấy nhắc nhở chị em rằng: dữ liệu khách hàng là “tài sản vô giá”, nếu để rò rỉ sẽ kéo theo khủng hoảng không chỉ về doanh thu mà cả hình ảnh cá nhân.
Hai câu chuyện cho thấy, khởi nghiệp online không chỉ cần khéo bán hàng, khéo nói chuyện, mà còn phải khéo giữ gìn sự an toàn cho bản thân và khách hàng. Chia sẻ có chọn lọc, vừa đủ để tạo niềm tin nhưng vẫn bảo mật thông tin nhạy cảm – đó chính là bài học mà phụ nữ cần nằm lòng trong hành trình kinh doanh số.
Tận dụng công nghệ không chỉ để khởi nghiệp
Khởi nghiệp trong thời đại công nghệ không đơn thuần là bán một sản phẩm, mà là một hành trình học hỏi liên tục. Các nền tảng mạng xã hội thay đổi thuật toán liên tục. Hôm nay bạn livestream có thể đạt nghìn lượt xem, nhưng ngày mai nội dung tương tự lại không được đề xuất đến khách hàng. Cạnh tranh ngày càng gay gắt khi ngày càng nhiều shop ra đời. Điều này đòi hỏi phụ nữ khởi nghiệp phải linh hoạt, nhạy bén và không ngừng nâng cao kỹ năng.
Không chỉ vậy, nhìn xa hơn, một thao tác trên mạng xã hội cũng có thể trở thành vấn đề trong bảo mật dữ liệu và an toàn thông tin, an ninh mạng. Khi quyết định bán hàng trên MXH có nghĩa là bạn phải chấp hành sự kiểm soát của chủ sở hữu. Mặt trái khi dùng MXH để bán hàng đó là sẽ rất khó để kiểm soát các phàn nàn, ý kiến trái chiều từ những bình luận, chia sẻ của khách hàng. Thậm chí, có đối thủ còn “lách luật”, chơi chiêu “bẻ khóa” để chơi xấu sau lưng bằng những chiêu trò bẩn. Vậy là ngoài cạnh tranh, để khởi nghiệp trên mạng xã hội, người dùng còn phải tính cách bảo mật thông tin cá nhân và uy tín thương hiệu sản phẩm, uy tín khách hàng bằng những thuật toán mới.
Một buổi tập huấn kiến thức về công nghệ thông tin cho hội viên do Hội LHPN Hà Nội tổ chức
Khởi nghiệp trên mạng xã hội mang đến cơ hội vàng cho phụ nữ – cơ hội để khẳng định bản thân, tăng thu nhập, và xây dựng cuộc sống độc lập, tự tin. Nhưng cơ hội ấy chỉ trở thành thành quả bền vững nếu đi kèm với sự tỉnh táo và tinh thần học hỏi không ngừng. Tại Hội thảo quốc gia “Chuyển đổi số trong hoạt động của Hội LHPN Việt Nam” do Hội LHPN Việt Nam tổ chức, Phó Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam Nguyễn Thị Minh Hương cho biết, hiện nay, nhiều phụ nữ bị rơi vào bẫy làm việc online tại nhà và trở thành nạn nhân của tội phạm công nghệ cao. Sự bùng nổ của công nghệ thông tin đã mở ra nhiều cơ hội cho phụ nữ làm kinh tế. Tuy nhiên, họ cũng phải đối mặt với nhiều hình thức lừa đảo trên không gian mạng.
Vì thế, chị em cần chủ động trang bị kiến thức mới: từ digital marketing, quản lý tài chính, chăm sóc khách hàng, đến kỹ năng livestream, kỹ năng kể chuyện để tạo dấu ấn cá nhân. Những khóa học trực tuyến, những lớp tập huấn của Hội Phụ nữ, hay đơn giản là việc tự nghiên cứu tài liệu trên mạng, đều có thể trở thành “chìa khóa vàng” để nâng cấp bản thân. Phải coi việc học tập, cập nhật kiến thức công nghệ là hành trang không thể thiếu.
Khởi nghiệp online không hề dễ dàng, nhưng cũng không phải là điều quá xa vời. Chỉ cần mỗi bước đi đều chắc chắn, mỗi quyết định đều sáng suốt, chị em hoàn toàn có thể biến ước mơ khởi nghiệp thành hiện thực – một hiện thực bền vững, an toàn và đầy cảm hứng.
Bên cạnh đó, phụ nữ khởi nghiệp online cũng cần biết cách xây dựng thương hiệu bền vững. Đừng chỉ dừng lại ở việc bán một vài sản phẩm, hãy để khách hàng nhớ đến mình nhờ giá trị thật sự: sản phẩm chất lượng, dịch vụ tận tâm, thông điệp truyền cảm hứng. Khi đã có một cộng đồng khách hàng tin yêu, bạn sẽ ít bị phụ thuộc vào sự thay đổi của các nền tảng. Theo bà Lê Kim Anh, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố, Chủ tịch Hội LHPN Hà Nội, thời gian qua, các cấp Hội LHPN thành phố đã tổ chức hàng ngàn buổi tập huấn, truyền thông trực tiếp kết hợp trực tuyến về ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cho hội viên, phụ nữ. Hơn 10.000 nữ chủ doanh nghiệp, hợp tác xã, chủ hộ kinh doanh đã được trang bị kiến thức về quản trị kinh doanh, chuyển đổi số, xây dựng thương hiệu và thương mại điện tử. 11.500 phụ nữ khởi nghiệp được kết nối, hỗ trợ ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số và thương mại điện tử; 3.250 phụ nữ được hỗ trợ khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp…
Hãy coi khởi nghiệp online không chỉ là công việc, mà là hành trình dài hơi. Muốn đi xa, phụ nữ cần có kỹ năng và kiến thức.
