Nếu đến vùng Tiền Hải (tỉnh Hưng Yên) trong những lễ Tết hay cưới hỏi, thực khách sẽ được thưởng thức món giò độc lạ không thể thiếu trong mâm cỗ.
Nhắc tới Hưng Yên sẽ có cả menu ẩm thực cho bạn lựa chọn, từ các món ăn chơi trên bàn nhậu, tới những món ăn được chế biến cầu kỳ đẹp mắt trên bàn tiệc, hoặc những món quà quê dân dã. Nhưng có một món ngon độc lạ mà không phải ai cũng biết, đó là món giò lòng.
Ấn tượng đầu tiên là món ăn thoạt nhìn có vẻ giống giò lụa nhưng bên trong lại ẩn chứa lớp trứng rán vàng ươm cùng nhiều nguyên liệu chế biến từ nội tạng lợn như lòng non, lòng dồi, gan… Sự kết hợp này tạo nên độ béo ngậy nhưng không ngấy, dậy mùi thơm đặc trưng khiến món ăn hấp dẫn cả về hình thức lẫn hương vị.
Món giò lòng đặc biệt từ hình thức tới hương vị
Lý giải về nguồn gốc món ăn, người dân địa phương cho biết, giò lòng có xuất hiện ở một vài nơi như Phú Thọ, Thái Nguyên nhưng phổ biến hơn cả là ở các địa phương thuộc Tiền Hải (trước là Thái Bình, nay thuộc tỉnh Hưng Yên). Món ăn này ra đời từ sự sáng tạo trong chế biến ẩm thực của người dân địa phương.
Tuy là món ăn dân dã nhưng quy trình chế biến giò lòng đòi hỏi sự tuyển chọn kỹ lưỡng. Thịt lợn phải là phần thịt mông và mỡ vai, lấy ngay khi lợn vừa mổ để thịt còn ấm, sau đó lọc bỏ bì, xay nhuyễn cùng nước mắm cốt, hạt nêm, mì chính, hạt tiêu. Khi xay, người thợ thường đặt đá lạnh bên ngoài cối để giữ nhiệt độ, tránh làm thịt bị chín do sức nóng của máy.
Cách chế biến cầu kỳ tỉ mỉ
Phần nhân lòng tùy thuộc vào sở thích từng nhà, có thể chỉ dùng dồi và gan hoặc thêm lòng non, dạ dày, tràng. Các nguyên liệu này sẽ được thái thành miếng nhỏ, sau đó trộn đều với giò sống vừa xay.
Điểm độc đáo của giò lòng Hưng Yên là lớp vỏ bọc bằng trứng rán mỏng vàng ươm bên ngoài, sau đó mới gói bằng lá chuối đã hơ lửa cho dẻo.
Người ta có thể gói giò lòng theo phương pháp thủ công hoặc dùng khuôn sẵn. Nếu gói tay, phần lòng thường được để nguyên thành từng miếng to hoặc cắt khúc. Người ta sẽ dùng lá chuối lót phía dưới rồi xếp lần lượt trứng rán, giò sống và lòng lên trên rồi cuộn chặt tay, buộc chặt bằng dây lạt.
Nếu gói theo khuôn, nhân lòng sẽ được thái nhỏ
Nhưng nếu sử dụng khuôn, bà con sẽ thái lòng thành miếng nhỏ để dễ trộn và thuận tiện khi đổ giò vào khuôn. Khuôn được lót sẵn lá chuối và trứng tráng, sau đó cho giò sống đã trộn lòng vào, ấn chặt tay, đậy nắp.
Giò lòng được luộc trong nước lạnh, tính từ lúc sôi đến khi vớt ra khoảng 45 phút để đảm bảo chín tới. Với loại gói tay, sau khi luộc cần ép cho ráo nước để giò săn chắc và ngon hơn.
Theo kinh nghiệm của người dân địa phương, giò lòng ngon nhất là ăn nóng và chỉ nên bảo quản trong ngày. Món ăn đạt chuẩn khi cắt ra tạo thành khối kết dính, không rời rạc, có vị ngon và ngậy lạ miệng.
Món giò độc lạ nhìn thôi đã thèm
Khi thưởng thức, thực khách có thể ăn ngay hoặc kèm rau sống. Đặc biệt, ở một số gia đình, người ta thường ăn giò lòng với lá sắn thuyền để cân bằng hương vị. Nếu cần bảo quản tủ lạnh, trước khi ăn nên hấp lại cho nóng để món ăn giữ được trọn vẹn hương vị thơm ngon.
Giò lòng là món ăn dân dã, tuy nhiên, không phải ai cũng biết món giò này vì nó chủ yếu được chế biến và sử dụng theo nhu cầu, sở thích của từng gia đình, không phải để kinh doanh hay bán đại trà. Chính vì vậy, có khi khách thèm muốn ăn cũng không mua được vì món này hiếm khi được bày bán đại trà.
