Trẻ hay nghịch, nói nhiều làm bố mẹ "đau đầu" lại là tín hiệu trí thông minh cao ở trẻ

Trên hành trình nuôi dạy, không ít bậc bố mẹ từng rơi vào cảm giác mệt mỏi và bực bội: đồ chơi vừa được dọn gọn gàng đã bị con bày ra khắp nhà, con mải mê nhìn những hình minh họa trong sách thay vì lắng nghe lời đọc, hay những quy tắc vừa nhắc hôm trước hôm sau đã “quên sạch”.

Những “thói quen xấu” ấy thường khiến người lớn vội vàng trách mắng và tìm cách ngăn cản. Thế nhưng, ít ai nhận ra rằng đằng sau những hành vi tưởng chừng nghịch ngợm là dấu hiệu của một bộ não đang phát triển mạnh mẽ, phản ánh sự tò mò, khả năng quan sát và tiềm năng trí tuệ đáng quý của trẻ.

Tháo rời mọi thứ

Những chiếc xe đồ chơi mới hay điều khiển từ xa cũ, khi rơi vào tay trẻ, gần như chắc chắn sẽ bị tháo tung ra từng mảnh. Nhiều bậc bố mẹ vội cho rằng con “phá đồ”, nhưng thực chất đây là biểu hiện rất rõ của sự tò mò, ham khám phá và năng lực thực hành đang phát triển.

Trẻ muốn hiểu vì sao chiếc xe có thể chạy, vì sao bấm nút thì đèn sáng, âm thanh vang lên. Việc tháo rời không đơn thuần nghịch ngợm, mà là cách trẻ chủ động quan sát, thử nghiệm và tự đặt câu hỏi về mối liên hệ giữa cấu trúc và chức năng.

Chính những trải nghiệm “tay làm – não nghĩ” này đang âm thầm nuôi dưỡng tư duy logic, khả năng giải quyết vấn đề và nền tảng tư duy khoa học của trẻ ngay từ những năm đầu đời.

Trẻ thích tháo rời đồ chơi.

Trẻ lắm lời, luôn hỏi "tại sao"

“Tại sao bầu trời lại màu xanh?”, “Tại sao chim có thể bay?”, “Tại sao mẹ phải đi làm?”… Chuỗi câu hỏi “tại sao” dường như không có hồi kết đôi khi khiến bố mẹ mệt mỏi và lúng túng trong cách trả lời. Nhiều người vì quá bận rộn mà đáp qua loa, thậm chí gạt đi cho xong chuyện, nhưng không nhận ra rằng đây là biểu hiện rõ ràng của trí tò mò mạnh mẽ và tư duy đang phát triển nhanh ở trẻ.

Khi trẻ đặt câu hỏi, điều đó cho thấy con đang chủ động quan sát, suy ngẫm và tìm cách kết nối giữa hiện tượng và nguyên nhân bằng ngôn ngữ.

Đây là bước quan trọng trong quá trình hình thành tư duy trừu tượng, khả năng lập luận và diễn đạt. Nếu được lắng nghe và trả lời kiên nhẫn, những câu hỏi “vì sao” sẽ trở thành nền tảng giúp trẻ phát triển khả năng suy nghĩ độc lập, biết đặt vấn đề và không ngừng học hỏi về thế giới xung quanh.

Trẻ lắm lời, luôn hỏi "tại sao".

Xu hướng chống đối quyền lực và làm ngược lại những gì được nói

Khi được bảo ăn, trẻ nhất quyết muốn chơi đồ chơi, khi đến giờ ngủ, trẻ hào hứng kể chuyện không dứt. Những hành vi “nổi loạn” này thường khiến người lớn gắn nhãn là “không vâng lời” hay “bướng bỉnh”.

Thế nhưng, dưới góc nhìn phát triển tâm lý, đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy nhận thức về bản thân của trẻ đang thức tỉnh. Trẻ bắt đầu hiểu rằng “tôi” là một cá nhân độc lập, có suy nghĩ, cảm xúc và mong muốn riêng, không còn là một “bản sao thu nhỏ” luôn làm theo mệnh lệnh của người lớn.

Cuộc “đấu tranh” nhỏ giữa trẻ và bố mẹ thực chất là quá trình trẻ học cách khẳng định bản thân, thử nghiệm ranh giới và đưa ra lựa chọn. Nếu được dẫn dắt đúng cách, thay vì áp đặt hay dập tắt, giai đoạn này sẽ giúp trẻ hình thành khả năng tự chủ, biết lắng nghe và từng bước phát triển tư duy phán đoán độc lập, nền tảng quan trọng cho nhân cách vững vàng sau này.

Trẻ có xu hướng làm ngược lại những gì được nói.

Thiếu tập trung và khả năng chú ý ngắn hạn

Nhiều bậc phụ huynh lo lắng khi thấy con thiếu tập trung: đang xếp hình thì bỏ dở để vẽ, mới vẽ vài nét lại chạy ra chơi cát. Nhưng với trẻ nhỏ, sự “phân tâm” này không phải dấu hiệu của lười biếng hay kém chú ý, mà là cách não bộ đang học hỏi và khám phá thế giới.

Ở giai đoạn đầu đời, khả năng tập trung của trẻ còn ngắn, và việc chuyển đổi giữa các hoạt động giúp trẻ tiếp cận nhiều loại kích thích khác nhau, từ hình ảnh, âm thanh đến cảm giác vận động.

Chính quá trình thử – đổi – trải nghiệm này giúp trẻ dần nhận ra mình hứng thú với điều gì, mạnh ở lĩnh vực nào. Khi não bộ được nuôi dưỡng bằng những trải nghiệm đa dạng và tích cực, trẻ sẽ từng bước học cách chọn lọc thông tin và duy trì sự chú ý lâu hơn.

Nói cách khác, việc “không ngồi yên” ở giai đoạn ấu thơ có thể chính là nền tảng để hình thành khả năng tập trung sâu, bền bỉ và sáng tạo hơn trong tương lai.

Thiếu tập trung và khả năng chú ý ngắn hạn.

Thích "chơi khăm" và trêu chọc người khác

Trẻ lén giấu dép của mẹ, bắt chước giọng nói của bố để chọc cười cả nhà... những trò tinh nghịch ấy đôi khi khiến bố mẹ vừa phiền lòng vừa không nhịn được cười. Nhưng ẩn sau đó là dấu hiệu rõ ràng của kỹ năng xã hội và khiếu hài hước đang hình thành.

Trẻ quan sát phản ứng của người khác, thử nghiệm cách tạo tiếng cười, học cách thu hút sự chú ý và cảm nhận cảm xúc xung quanh. Thông qua những trò đùa tưởng chừng ngây ngô, trẻ dần hiểu các quy tắc xã hội và nuôi dưỡng khả năng đồng cảm.

Bố mẹ được khuyên nên tạo điều kiện để con phát triển đúng với nhịp điệu tự nhiên của mình. Trước những “thói quen xấu”, thay vì ngăn cản vội vàng, bố mẹ có thể chọn cách đồng hành và dẫn dắt: cùng con lắp lại món đồ vừa tháo, kiên nhẫn trả lời, hoặc tìm lời giải cho những câu hỏi “tại sao”, và đưa ra nhiều lựa chọn khi con cư xử chưa phù hợp.

Thích "chơi khăm" và trêu chọc người khác.